ФуннагӀа даь, воша йишийна эгӀазвахийта гӀерташ, несас ца кхостадеш хӀама дисанзар. Ши хӀама дар цун маьра дукха дезаши леладеши: говр яр, лекъарг  яр. Цхьан дийнахьа,  фоарт хьовззаяь, лекъарг йийра сесага. ТӀаккха, мар чувеча, лоткъам бир:

- Хьа йишас йийнай из, -аьнна.

- Фу дергда? – аьлар вокхо. – Доккха дов дацар из-м. Лекъарг бахьан долаш, йишийна халахетар де йиш яц.

Массекх ди даьлар. Мар аькхе вахар. Сесага лаьрхӀар, ший вешийга говра урс хьакхийта. ЦӀен-да чувеча, елха а елхаш, маьр-йиша кодае эттар: 

- Ма чӀоагӀа сатем болаш саг ва хьо!  Хьа боча говр ма йийнайий цо.

- Говр бахьан долаш, йишийна эгӀазъаха йиш йий са? -жоп делар мара.

Кхийтар сесаг, ше леладечох пайда хургбоацилга. ЦӀен-да базар тӀа ваххалца сабар а даь, юрта йисте яхаш йола йоккха  саг йолча яхар из, ший кӀаьнк ийца, йоккхача сага ахча а денна, аьлар сесага:

- Нани, укх кӀаьнка нана хилалахь. Диъ-пхи шу даьлча, аз дӀавугаргва из. Йоккхача  сага, гӀадъяха, хьаийцар бер. Кхалсага чӀоагӀо яйтар цунга; из хӀама цхьаккха сагага хьоадерг ма дац, аьнна. Цигара чу а ена, елха йолаелар сесаг, ше-шийна детташ. Базар тӀара чувенача мара хаьттар:

- ХӀанз фу хатар хиннад укхаза? ХӀана елх хьо сел чӀоагӀа? 

Жоп делар сесага:

- Кхы доккхагӀа хӀама хила йиш йий? Хьона дукха езаш йолча хьа йишас вай кӀаьнк вийнав. Укх наькъа тийшар вож, сесага аьнначох. ЭгӀаз чӀоагӀа вахар.

- ХӀанз фу дергда вай? – аьлар цо маьрага.

- Ер-м дита йиш яц, - аьлар мара. – Са вӀаштӀехьа даргдац из, хьай гаргарча нахага дӀа а аьле, хьунагӀа дӀайигийта, цига оакхараша юаргйолаш. 

Из мара кхы хӀама эшаш яцар цун сесаг. Дукха ца говш, ший гаргарчарга дӀайигийтар цо ший маьр-йиша. Цхьаь йисача вокханна, ше фу дергда хацар. БӀарг мел кхоач, дӀагӀо лаьрхӀар цо. Кхаь денна кхаь бус никъ бир йоӀа. Моцалла дог гӀеллуш, во хьал дар мискага. ЦӀаьхха, нитташта тӀакхаьчар из. Хьа а баьха, кулгашта юкъе хьокха а баь, биар цо нитташ. ДӀа-хьа хьежача, Ӏодода тоатолг дайра цунна. БӀаргадар санна цӀена дар цу чура хий. Йиззалца из мала а менна, дӀахо никъ бир йоӀа. КӀаьдъялар дӀадаьлар. Такилга тӀа а яьнна йолалушшехь, шийна хьалха едда йода пхьагилг яйра цунна. Удаш йодар из, цу пхьагилга тӀеххьа. Йодаш-йодаш доккхача, хозача цӀенна тӀакхаьчар из. Цу юкъа, коанаIараш хьаелла а енна, ше ма йодда коа чуийккхар пхьагилг. Цхьа ха яьлча, шин йоӀа цӀагӀа дӀачуйигар вай турпалхо. Шовзткъа лагӀа тӀа яьлча, шийна бӀаргадайнача хӀамах, баге йийллача йисар йоӀ. Цу чу хиннача Ӏалаьмате хоза сибат долча кхалсага, шийна уллув Ӏоха аьлар укхунга. Фусам-нанас хаттараш дора, амма вокханна хацар ший фу де деза. Кулга оамалца дӀахайтар цо ше меттаза йолга.

- ЛадувгӀа, хозаярг, хьо кхы меттаза яц, - аьлар фусам-нанас. - Ӏа хьунагӀа биача нитташеи меннача хивои меттазал дӀадаьккхад хьа. Кхера ца кхераш, йистхила. 

ЧӀоагӀа гӀадъяхар из, ше меттаза йоацилга хайча.

- Хьо мала я? Мичахьа я со? – хеттар цо.

- Со паччахьа йоӀ я - Сама, - жоп делар вокхо. Цунна уллув лийнначар, тийшача балхах вийнав са да. Из сона хайнилга ховш, со а е боахкар уж. ХьунагӀа хьона бӀаргаяйна пхьагал, са даь эггара гаргара вола бозбуъач вар. Цо новкъостал а даь, кIалхаръяьккхай со. ХӀанз цун цӀеношка яхаш я. Из пхьагала хьисапе массаза хьунагӀа лелаш ва, кӀалбисарашта новкъостал деш. Ший бала меттаза хинначо а дӀакодабир. Цу хана денз, цхьана баха хайшаб уж. ДӀадахар кӀираш а бетташ а. Цкъа аькхе вахача тувла а венна, цу цӀенна тӀанийсвелар меттаза хиннача йиӀий воша. Чулаттача наха, хьаьша ваь, чуваьккхар из. Йишийна вайзар ший воша, хӀаьта ше духьалъяханзар. Из тхьовсашшехь, цун тӀормига  чу дошо Ӏажи киса гӀози Ӏочу а дехка, дӀаяхар. ТӀаккха, лаьшка аьлар:

 - Ӏуйран, хьаьша дӀавахалехь, чухьажа цун тӀорме чу а киса а. 

Сахилар. Хьаьшанна доагӀаш дола гӀулакх чакхдаьлча, аьлар лаьша: 

- Ва, гаьнара вена хьаьша, укх фусам чура дошо Ӏажи гӀози байнаб. Ӏайха уж хьаийцабале, юха Ӏобилла беза Iа. Харц доале, тха хьона чухьажа дезаргда. КорзагӀваьнна, дувнаш дуаш вар йиӀий воша.

- Чу а хьажа, шоай безам бар а де, согара уж оаш хьалохе, со ве пурам да шоана. 

Вожаш чухьежача, тӀорме чу боалла дошо Ӏаж, киса боалла гӀоз корабир. Ше фу аргда ховш вацар из. Шийна уж хӀамаш чукхайса хургья, йоахар вошас. Мушаца из вехка айттар лай, амма цига гучаяьлар цун йиша.

- ХӀанз сенах теша веза укхаза, хьох е кораяьча хӀамаех? – хаьттар йишас.

- Аз Даьлах дув буъ хьона, со бIехве аьнна хьадаь хӀама ма да из, - жоп делар вошас.

- Со йовзанзар хьона, са воша, - аьлар йоӀа. – Уж хӀамаш хьона чутайсар со яр, из тайпа тийшаболх хьа сесага сона баьлга хьона ховргдолаш. 

Вешийна яйзар ший йиша. Бехказло йоалае эттар. Ше дехкеваьннав йоахар. Ший йиша чу а йоалаяь, сесаг хьа а йийха, аьлар:

- Са воӀ мичахьа ва Ӏа хьа ца оале, аз нийса   ахйоаккхаргья хьо. 

Кхийтар сесаг ше гучаяьннилга.Сов кхераенна, дӀахьекхар цо кӀаьнк вола моттиг. Йоккхача сагагара ший воӀ чувоалавир вошас. ТӀаккха сесаг, хьунагӀа хьал а йига, йитар.

- Ӏа дӀадийнар, хьатӀадаргда, - аьлар цо сесагага. - ХӀанз ховргда хьона, мел во хӀама да хьагӀи гӀийбати.

Таржам даьр Iахилганаькъан Зарета