Дуккхача наха вовзаш а везаш а вар вай мехкахо Даканаькъан Ахьмада Мухьмад. Цо ше яьхачох, из ваь хиннав 1934-ча шера аьтинга бетта 5-ча дийнахьа,  Прохладни оалача моттиге. Цун да Гадой Ахьмад, 1928-1938-ча шерашка эпсар а волаш, эскаре гIулакх деш хиннав, цо чакхъяьккха хиннай Саратовера тIема училище.

Вай мехкахдоахача хана, 10 шу даьнна кIаьнк хиннав Мухьмад. Уж баха бигаб  Казахстана Кустанайски областа Карабалыкски кхален Енбек (Къахьегам) яхача юрта. Цига эрсий ишкол хиннаяц, казахий мотт Iомабер мара. ВорхI класс яьккха вола вай мехкахо (1952), эрсий ишколе 2-ча классе мара дIаэцац.

Ишкол яккхале, Мухьмад деша вода Житогора яхача шахьар тIа, трактора курсаш яха дагахьа. Цхьан юкъа кочегара болх беш а хул. Сайранарча ишколе дIаотт из, дийнахьа курсашка аха везаш хилар бахьан долаш.

1957 шера Наьсаре кхоач Мухьмад. Сурхо тIарча ишколе балха хьех из. Шин сменах болх а беш, Iуйрийна бархI даьлча дIаволавале сайрийна бархI даллалца, къахьегар хьехархочо, хими а математика а хьехаш. Цига болх беш, драматургеца сакъердалуш волча цо, ший дешархошца Малcаганаькъан Зоврбика «Пхьа» яха пьеса оттаю. Дукха ца говш, Шолжа-ГIалий тIа вода Сурхо тIара зIамига саг, композитор А. Халебский волча. Вокхо баритон оала оаз йола вай мехкахо цу сахьате балха дIаэц «Вайнах»  ансамбле, Сурхо тIа хинначул 20 сом дукхагIа алапи оттадийя. 

Ленинградерча театраи, ашарийи, кинони институте деша вода из дIахо.Цунца дешаш а, Апочинина урамагIа №8 йолча цIагIа хиннача общежите бахаш а бар Цисканаькъан Мухьмад, Котанаькъан Сулумбик, ИдаевгIар Ювсап, ДудаевгIар  Муса. КхоалагIча курсе уж дешаш болаш, цига IотIавоагIа Мамилганаькъан Сулумбик а.

1962-ча шера лакхе хьоахаяь институт яьккха воалл Мухьмад. Ленинградерча «Ленфильме» балха отт. Цун фусам-наьна Куприянова Людмила хиннай. Цо яь йоI Лейла я Мухьмада. ШоллагIа сесаг Коазой Люба хиннай. Цо ваь Амир яхаш воI ва цар.

«Ленфильме» болх беча юкъа, цо чакхйоах режиссёра Г. Козенцева курсаш. Цу хана денз, ше кино даха волалу из. Цо даьккхад ялх исбахьален фильм.

Ахьмада Мухьмада дукхагIа къахьийгад, документальни кино доаккхаш. 130 хиллал фильм даьккхад цо, цу лостамагIа къа а хьегаш. 1964-ча шергара волавенна 1995-ча шерга кхаччалца, болх баьб цо «Ленфильм» яхача цIихезача киностуде. Цул тIехьагIа, пенсе вахав.

Кхелхав Даканаькъан Ахьмада Мухьмад  2021  шера.