Кицаш

Сиха даха хий фордах кхийттадац.


Везар велча, велхар даьннад.


БоргIалах Iаха енна котам яьттIай.


Кхийрачох турпал хиннавац.


ЦIи ца йийзача, кIур ихабац.


Дошлорг

ОагIой бутт (ба) - декабрь.
Седкъий дагардер (ва) - звездочёт.
Баскилг (да) - кузнечик.
Хамхе (я) - горное село Хамхи.
Тирк (да) - река Терек.

Дзовранаькъан Iалаудина Iаьла

Вай къаманна хала даьхкача 1992 -1993-ча шерашка а цул тӏехьагӏа а Наьсарен кхален «Ленина никъ» (тӏахьагӏа «Наьсарен оаз» хилар цох) яхача газета редакце болх беш хилар со

Вай къаманна хала даьхкача 1992 -1993-ча шерашка а цул тӏехьагӏа а Наьсарен кхален «Ленина никъ» (тӏахьагӏа «Наьсарен оаз» хилар цох) яхача газета редакце болх беш хилар со. Тхонеи кхален военкоматаи юкъе дукха шера боаца никъ мара бацар. Хӏара дийнахьа кӏезигагӏа гойя шозза-кхозза бӏаргагора тхона «уазик» оалача машинаца дӏа-юха ухаш вола полковник. Из вар республикан тӏема комиссар Дзовранаькъан Iалаудина Iаьла. Шийх дувцара дукха тӏера вацар лакхара дарж дола эпсар. Хӏаьта а са лоаццача анкета хаттарашта жоп делар цо.  Хьожаргда вай полковника са хаттарашта жоп а луш, 1993-ча шера фу яздаьд: «Со ваьв 1944 шера саькура бетта 26 дийнахьа, Къилбаседа-Казахстански областа Ленински кхален Камердан яхача юрта. 1964 шера Тӏой-Юрта 10 класс яьккхай. 1964-1967 шерашка эскаре гӏулакх деш хиннав. 1967-1971 шерашка Свердловскерча лакхерча танковоартиллеристски тӏема училище дийшад.

1975 шера Москвера Ленина цӏерагӏа тӏема-политически Академе ракетни факультет яьккхай. Балхаш даьд Нахичиване, Тбилисе, Дрездене. Тӏехьарча хана – Нохчий Республикан ГО штабе. Фусам-нана я Мержой Жабраила Раӏшат. 10 бер да. Джамбулата аз яьккха училище яьккхай. Лейтенант ва. Цу училище вагӏа Ибрахӏим, кхоалагӏвола Тимур а цига деша отта вахав. Йоӏ Фатима Шолжа-Гӏалий тӏа машинисткалла болх беш я.  Вожаш ишколе ухаш а ишколе баха ха яланза а ба. Эпсара чин – полковник, из деннад 1993 шера тушола бетта 27 дийнахьа...»

Цун къонахчун оамал оттача хана, дикача оагӏорахьара  ӏеткъа хиннад цо СВВПТАУ дешаш даьха шераш. Из тӏема училище гӏоръяьнна йовзаш хиннай вай мехка 1992-ча шерга кхаччалца. Цу шера цох хьаю Екатеринбургера лакхара артиллерийски командни уилище. Ше кхеллача денз, цо кийчваьв 8750 эпсар-политболхло, царех 176 сага дошоча майдилгаца чакхдаьккхад шоай дешар, хӏаьта 1628 сага тӏехдика дийшад. 1500 саг тӏема совгӏаташ тийнна ва, царна юкъе ба Россе Турпал яха цӏи лелаераш а. 

Дзовранаькъан Iаьланна тайп-тайпара тӏема совгӏаташ тийннадар, эпсара сий лакха а лоаттадеш, ший тӏема декхараш кхоачашдарах. Царех цаӏ Цӏеча Седкъан орден яр.

Дзовранаькъан  Iаьла карарча хана воацаш ва, из кхелхар 1998 шера ардара бетта 13-ча дийнахьа. Цун цу хана 54 шу мара даьннадацар. Хӏаьта а Iалаудина Iаьла вицвеннавац из вовзаш хиннача наха, цунца дешаш хиннача новкъосташта, юртхошта. Кагирхоша масал эца мегаргдолаш да цун сийдола вахар.