Бера хана хинна хIама дика дагадоагIаш хул саг. Наьсарен кхален администраце цIенна духьала хьалъяьча гастронома а книжкаш дохкача тиканна а уллув, цунца оагIув болаш, бахар Iабенаькъан ТIахIира дезал.  Цу  заман чухьа геттара чIоагIа лоархIаш дар цIайш дездар, царга кийчлуш а дукха болх бе безар.  ТIахIир санна говзал йола нах кIезига бар цу хана къаьстта гIалгIай кхаленашка. 

Iабенаькъан ТIахIир ваь хиннав 1928 (цхьайолча моттигашка 1929 яздаь нийслу) шера Йоккхача Ачалкхерча Бохтаранаькъан Маьдигеи Султиганаькъан Лемкайи дезале. Цо а, цун дезало а, цар кхоачарле йолча массехк цIено а мара язъяц Iабенаькъан яха тайпан цIи.

Вай мохк бохабаь, нах арабоахача хана, уж Яндаре баьхаб.  Пхийтта шу даьнна, кхувш воагIаш кIаьнк хиннав из. Цар дезала баха аьнна моттиг белгалъяь хиннай Кустанайски областерча Боровое яхача юрта. Юххьанца цо Iомабаь хиннаб иккий пхьара болх.  КогагIирс тоабе а хьабе а ховш хиннав из. Цхьа ха яьлча, царгий пхьара болх Iомабу цо. Бердаш увттадарал совгIа, дошо царгаш а етташ хиннай. ЦIадахкале а, цIадаьхкачул тIехьагIа а даь, ялх бер дар ТIахIиреи цун фусам-наьна Лейлайи: Зина (Зайба), Рашид, Руслан, Тархан, Мустафа, Мадина.

Iобахьийтачара гIалгIай цIабаьхкачул тIехьагIа,  ТIахIир Наьсарерча культуран цIен директоралла хьожаву. Кино хьокхарал совгIа, РДК зале хулар лоархIамерча цIайшта хетаяь кхетаченаш, гIорбаьнна къахьегамхой безбар, царех тарра кхыдола вIашагIкхетараш. Укхаза болх беш дар Боканаькъан Ахьмада вIашагIделла халкъа театр. Цун спектаклашта сурташ дийхка ца Iеш, цхьацца ролаш ловзаеш а, гIо дора ТIахIира. Цига болх баьчул тIехьагIа мара гучадалац цун вахарера керттера гулакх - цох бокъонца вола суртанча (художник) хилар.  Цо чакхйоаккх Краснодарера суртанчий училище. Цун сурташта юкъе да «Алханчурта канал», кхыдараш. Цо къахьег, Наьсарен кхален керттера художник-оформитель волаш. Бе-беча моттигашка хьалдеттар цо яздаь гIорбаьннача наха аьнна дешаш. 

Къаьстта дукха къахьега дезаш хулар маьтсела бетта 1 , 9 денош, чиллан бетта 7  ди, Керда шу яхараш санна долча цIайшта накъаводача хана.  Транспоранташ, лозунгаш, плакаташ, цитаташ, царех тарра   кхыдараш кийчде дезаш хулар.  Цкъаза наьха сурташ дехка дезаш а нийслора.  Цу хана цхьаккха цIай дIадодацар В. Ленина сурт юкъе доацаш, цудухьа цун сурт, бIаргаш дIа а дувшадийя,  дилла могаш хиннав художник.

ДIахо къонача техникий станцена кулгалде оттаву из. Массехк кружок яр ТIахIир керте латтача цIагIа.  БIарг хьоасташ дола хIамаш гора цу чу: дахчах хьадаь форда кемаш, самолёташ, тайп-тайпара ракеташ, кхы а массагIа дар уж. Уж шедар къонача говзанчий кулгаша хьадаь дар. Цига яр авиамоделироване, радиотехнически, картингаш хахка Iомабу, сурташ доаха  кружокаш. Цу тайпара болх цо 25 шера бу. 1970-ча шергара дIаволавале, 1988 шерга кхаччалца. Пенсе вахача а къахьег,  1995 шера мара цIагIа ца соцаш. Балхара цIагIа сецачул тIехьагIа, дезалца 13 шу даьккхар суртанчаc. 

Iабенаькъан ТIахIир кхелхав 2008 шера.